Arnavut kaldırım taşı döşeme parke taşı büyüklüğünde taşlara dayalı doğal bir yapı malzemedir. Bu taşlar daha çok kaldırım yolları, sokaklar ve bina yolları için döşenmektedir. Örneğin Avrupa da Belçika blokları olarak da bilinen setler genellikle “Arnavut kaldırım taşları” olduğu anlaşılır. Ancak bu taşlar taş ocağıyla veya normal bir biçime dönüştürülerek bir parke taşından farklıdır, oysa Arnavut kaldırımı genellikle doğal olarak oluşan bir formdadır ve daha azdır. Ve boyut olarak da tek tip olurlar
İçindekiler
- Yolda kullanımı
- Günümüzde kullanım
- Mimaride kullanım
- Bisiklet yollarında kullanımı
- Ayrıca bakınız
- Referanslar
- Dış bağlantılar
Yolda Arnavut kaldırım taşı döşeme
Arnavut kaldırım taşı kum ya da benzer bir malzemeye döşeme işlemi gerçekleşir. Arnavut kaldırımlı parke döşemesi, bir yolun tüm yıl boyunca yoğun bir şekilde kullanılmasına izin verir. Bu taşlar toprak yollarında sıklıkla bulunan izlerin birikmesini engeller . Suların anında boşaltma ve yağışlı havalarda çamurlanma veya kuru havada tozlanma gibi ek avantajlara sahiptir. Ayaklarında nalları bulunan atlar, taş kaldırımlarda, sahalarda veya setlerde asfalt yada asfalttan daha iyi çekiş elde ederler. Ancak gerçek şu ki taşıma arabaları ve at toynakları ve hatta modern otomobiller bile parke taşı döşemenin üzerinde yuvarlanırken çok fazla ses çıkarır. Bir dezavantaj olarak düşünülen Yine de yayaları yaklaşma konusunda uyarma avantajına sahiptir.
İngiltere’de, sesi azaltmak için hasta veya ölmekte olan bir kişinin evinin dışındaki kaldırım taşlarına saman atma geleneği vardır. Kaldırım taşları geçirgen olması ve yerdeki hareketlerle çatlamak yerine hareket etmesi gibi çevresel avantajlara sahiptir.
Günümüzde kullanın
Tarihten günümüze gelecek olursak; on dokuzuncu yüzyılda kaldırım taşlarının yapısı değişmiştir. Büyük ölçüde, taş ocağından çıkarılan granit setler (Belçika bloğu) yerini almıştır. Ayrıca Arnavut kaldırımı kelimesi genelde bu tür tedaviyi tanımlamak için kullanıldığı da olmuştur. Bu Setler, düzenli desenlerle döşenen nispeten düzgün ve kabaca dikdörtgen taşlardı. Arabaların için kaldırımlardan daha yumuşak bir sürüşünü sağladılar, ancak avlu ve benzeri gibi yoğun olarak kullanılan bölümlerde, alışılagelmiş uygulama, setlerin, zamanın standart aks uzunluğu ile ayrılan paralel granit levhalarla değiştirilmesiydi.
Bir başka ülke olan İngiltere’de, eski zamanlardan beri düz, dar kenarlı yassı taşları kullanmıştır. Düzgün bir asfalt yüzey sağlamak için kenara yerleştirilmiştir. Bu neden le eğimli bir yüzey olarak bilinirdi. Yuvarlak çakıl taşları gerektirmediğinden, İngiltere’nin her yerinde yaygındır.
Düzenli olarak boyutlanan ancak granit setlerin kullanımından bin yıldan daha uzun olarak bilinmektedir. Oysa Hayatta kalan gerçek anlamda eski ‘Arnavut kaldırımlı’ alanların çoğu gerçekte eğimli yüzeylerdir.
Çökmüş Arnavut kaldırımlı sokaklar yirminci yüzyılın başlarında yavaş yavaş yerini daha sonra asfalt ve nihayet betonlara bıraktı. Bununla birlikte, parke taşları genellikle modern araç trafiğine sahip sokaklarda bile tarihi alanlarda korunmaktadır. Oysa Avrupada ki birçok eski köy ve şehir hala parke taşlarıyla kaplanmışlardır.
Günümüzde Arnavut kaldırım taşı döşeme işi
Buna rağmen son yıllarda yıllarda parke taşları Avrupa’da yeni yayalaşmıştır. Sokakların asfaltlanması için popüler bir malzeme haline geldi . Dolayısı ile bu durumda, yayalar yaklaşan araçları duyabildiğinden yüzeyin gürültülü doğası bir avantajdır. Arnavut kaldırımlarının görsel ipuçları, bölgenin normal bir caddeden daha fazlası olduğunu da netleştiriyor. Dünya şehirleri olan İstanbul, Boston, New York City, San Francisco gibi şehirlerde eski caddelerin çoğu parke taşlarıyla döşenmiştir. Ancak bu tür pek çok cadde yoğun trafik nedeniyle çatlayıp aşınabilen asfaltla kaplanmıştır, böylece orijinal taş kaldırım ortaya çıkarılmıştır. İstanbul da da bu taşlar kullanılmıştır. 1980’lerde kayboldu, ancak yine de halen faal ve iyi durumda olan çok sayıda Avrupa kentleri Arnavut kaldırımlı sokaklarıyla tanınmaktadır. El ile granit taşların yerleştirilmesi ve düzenlenmesi ile geleneksel yöntemlerle korunmakta ve onarılmaktadır
Mimaride Arnavut kaldırım taşı döşeme kullanın
New York eyaleti bölgesi son buzul çağından sonra çok sayıda küçük, yuvarlak kaldırımlar ortaya çıktı. Bu Bölgedeki İç Savaş öncesi mimari, duvarlarda parke taşlarını yoğun bir şekilde kullanmıştır. Bugün kalan neredeyse 600’den az parke taşı binası çoğu özel ev olan tarihi yerler olarak ödüllendiriliyor. Amerika da ve Avrupa daki Arnavut kaldırımlı binaların neredeyse %90′ New Yor’un 75 millik yarıçapı içinde bulunmaktadır.
Paris teki evlere ek olarak ahır, posta arabası tavernaları, tütsü evleri, mağazalar, kiliseler, okullar, fabrikalar gibi yerlerde bu taşlar kullanılmıştır. Ayrıca mezarlık işaretleri yapmak için parke taşları kullanıldığı olmuştur. ABD’deki tek kamuya açık parke taşı binası Alexander Klasik Okuludur
Bisiklet yollarında kullanımı
Arnavut kaldırımları bisiklet yollarında ve yarışlarında, parke taşları sürücüler için ek bir zorluk olarak otaya çıkar. Kaldırım taşlarını verimli bir şekilde, düşmeden veya patlamadan sürmek belli bir beceri gerektirir. Arnavut kaldırım taş döşeme işinde genelde orta büyüklükteki taşların uyumu daha iyidir. Bu taşlar dekoratif olarak da zemine sabitlemek gerekir.
Ayrıca bkz.
Referans
Arnavut Kaldırımı Mimarisi” . Erişim tarih: 29 Ocak 2020 .
Arnavut Kaldırımı Derneği ve Müzesi – Albion, New York
Arnavut kaldırım taşı işçiliği ve ya ustaları hakkında bilgi almak için iletişime geçebilirsiniz. Arnavut kaldırım taşı döşeme ustası iletişim